Araçta, Rot-Balans ayarının önemi

Çoğu insan, milyarlarca lira ödeyip satın aldığı otomobilini bilinçsiz kullanıyor. Bilinçsiz kullanım, özellikle ön takım yıpranmalarına, dolayısıyla hem kaza olasılığının artmasına, hemde paraların boşa gitmesine neden oluyor. Milyarlarca lira değerindeki araçların kullanımında dikkat edilmesi gereken husuların başında, rot-balans ayarı geliyor.

Bir çeşit enstrüman akordu gibi ayarları yapılmış otomobil, sürücüsüne keyifli ve güvenli bir yolculuk yaşatır. Unutmamak lazım ki ayarsızlıktan kaynaklanan en ufak titreşim ve bundan doğacak sorunlar da aracınıza mutlaka zarar verecektir. Otomobilinizde motor aksamı kadar önemli bölümlerden biri de, ön takım ve rot-balans ayarıdır.

Motor arızasında araç yolda kalırken, ön takım arızası hiç istenmeyen sonuçlara neden olabilir. Lastiğin yön açısı anlamına gelen rot ayarıyla lastikteki merkezkaçı önlemek için ağırlığın her noktada eşit dağılımı amacıyla yapılan dengelemeye de, balans ayarı deniyor. Özellikle, kasislerden geçen, çukurlara düşen, kaldırımlara çıkan, bozuk satıhlarda yol almak zorunda kalan ve patinaj yaparak hareket ettirilen araçlarda, lastiklerin dişleri bozuluyor. Böylece bozulan lastiklerin getireceği dengesizliği ortadan kaldırmak ve aracın sağlıklı biçimde yol alabilmesini sağlamak için rot-balans ayarı yaptırmak gerekiyor. Kullanım yeri ve durumuna göre 5 ile 10 bin kilometrede bir kontrol edilmelidir.

NELER YAPILIYOR?

Rot-balans ayarı yaptırmak için servise giren araç, önce düzgünce yanaştırılıp lastiklerin durumuna bakılıyor. Sonra, ekseninde çevrilmek suretiyle jantta vuruk veya lastiklerde tel kırıklığı olup olmadığı gözden geçiriliyor. Sökülen lastikler bilgisayarla balans makinesinde 55 kilometre hızla döndürülüp ayar ediliyor. Zamanla aşınmadan dolayı dengesi bozulmuş lastiklerin iş görmeleri için jant kenarına kurşun çakılıyor. Dışa statik, içe dinamik tesirli ağırlıklar konuluyor. Bunlar 5 gramla 60 gram arasında değişiyor. Artan hızlarda direksiyonda meydana gelen titremeler, aracın balans ayarı istediğini gösteriyor. Patlayan lastiğe yapılan yama bile balans ayarı gerektirebiliyor. Rot-balans ayarı üzerine yaptığı çalışmalarla kazandıkları deneyimleri anlatan Abdullah Akyüncü ve Hasan Tazegül ustalar, lastiklerin çelik kuşaklı olduğunu, ön lastiklerin arkayla değiştirilebileceğini, çünkü lastik döndükçe kendine göre yön yaptığını, çapraz değişim yapıldığında ise bu yüzden kendi çelik kuşağını tahrip ederek tel kırdığını belirtiyorlar.

ROT AYARI

Balans ayarından çıkmış araç bu kez rot kanalına giriyor. Tekerlekleri boşaltılan araç oynak döner tabloya oturtuluyor ve rot ayarına başlanıyor. Tekerlekleri sallamak suretiyle ön takımın sağlamlığı kontrol edilirken, rotiller, rot başları, amortisörler, süspansiyon durumu ve öteki yürüyen aksamla ilgili hassas noktalar gözden geçiriliyor. Tekerlekler üzerine takılan sensörlerle bilgisayar ekranında aracın durumu bir kez daha görüldükten sonra, norm dışına çıkmış ön ve arka rot açılarıyla kamber kastel açıları fabrika çıkış ölçülerine uygun hale getiriliyor.

ÖNERİLER TAVSİYELER

Ön lastiklerin havası noksansa, arka lastiklerde de titreşim meydana gelebiliyor. Düşük hava nedeniyle yüksek hızda araç gezme yaparak performansının eksildiğini belli ediyor. Bu gibi hallerde fren gerektirdiği biçimde görev yapmıyor ve aracın kaymasına neden oluyor. Ayrıca, düşük havalı lastikle girilen virajda lastik, yanağını altına alarak yapısını bozuyor, hatta içindeki tellerin kırılmasına yol açıyor. Gereğinden fazla hava basılan lastikler ise aracı sürekli zıplatarak ön takıma zarar veriyor. Bu halde de lastik dişleri yolu iyi kavrayamıyor. Bozuk yollar ve kaldırımlara sert çıkışlar, ön takımda parça değişimini gerektiriyor. Buda zamanla otomobilin oturmasına, dolayısıyla yürüyen aksam ölçülerinin değişmesine yol açıyor. Tüm bu nedenler yüzünden de araç, rot-balans ayarına gereksinim hissettiriyor.

ROT AYARI İÇİN;

  1. Her 5 bin km' lik periyotlar dolduğunda,
  2. Otomobiliniz yolda sağa sola çektiğinde, dalma ve gezinti yaptığında,
  3. Otomobiliniz derin bir çukura düştüğünde,
  4. Amortisör ve yürüyen aksam parçaları değiştirildiğinde, ...ROT ayarlarını yaptırınız.

BALANS AYARI İÇİN;

  1. Her 5 bin km' lik periyotlar dolduğunda,
  2. Otomobilinizde titreşim başladığında,
  3. Yeni lastik satın aldığınızda (her yeni lastik fabrikadan balanssız gelir),
  4. Lastiklerden herhangi biri patladığında,
  5. Sert frenlemeler yapıldığında,
  6. Fren diskleri değiştirildiğinde (fren diskleri de balanssızlık yapabilir), ...BALANS ayarlarını yaptırınız.

AYRICA - Aracınızın jantlarındaki kurşun ağırlıklarını kesinlikle sökmeyin veya yer değiştirmeyin. - Aracınızın ROT-EKSANTRİK Ayarından sonra TOE açı değişmelerinden dolayı yüksekliği değişecek dolayısıyla FAR AYARI da bozulmuş olacaktır. Otomobilinizin Far Ayarını da ayarlatınız.. ROT BALANS Roy Balans Araçlar hareket halinde iken, tekerleklerin de aracın yatay ve dikey eksenlerine paralel hareket etmesi gerekir. Zamanla yol şartları ve kullanıma bağlı olarak bazı mekanik bozukluklar ortaya çıkar. Bu durum tüm marka ve model motorlu araçlar için geçerlidir.İşte bu mekanik bozuklukları ROT ve EKSANTRİK AYARI giderir. ROT AYARI bozuklukları lastiklerin yere eşit ve düzgün basmasını önler. Lastiklerdeki bu olumsuzluk, aşınmasına, dolayısıyla ömrünün çabuk kısalmasına sebep olur.